“Heel duidelijk is dat de corporatiesector de handen vol heeft aan alle veranderingen die de Nieuwe Woningwet, en in haar kielzog allerlei uitvoeringsregels en verscherpte controles, met zich mee brengt. Alle respondenten ervaren een toegenomen werkdruk. De toegenomen externe accountantscontroles op onderdelen van de jaarrekening en de dVi, leiden tot de grootste toename van extra regeldruk en werklast.” Corry Keulen, voorzitter MKW Platform, vat de uitkomsten kort samen van een enquête naar de toegenomen regeldruk*.
Stapeling van regels
De Nieuwe Woningwet vormde de aanleiding voor deze enquête. De enquête is uitgevoerd in november 2016 onder alle woningcorporaties die zijn aangesloten bij Aedes. Bij initiatiefnemers MKW Platform en Aedes ontstond de behoefte om meer inzicht en gevoel te krijgen waar de schoen precies wringt. Pas vanuit zo’n inzicht kan gewerkt worden aan eventuele (deel)oplossingen.
“Veel regels richten zich op een heel kleine minderheid van corporaties; dat is bijzonder ineffectief.” Aldus Johan Oosterhoff, bestuurslid van het MKW platform en directeur van Chr. Woonstichting Patrimonium te Urk. “Helder is ook dat het zeker niet alleen gaat om extra regels en controle. Maar dat ook het gegeven dat er geen oude regels en controles verdwijnen de corporaties parten speelt. Het wordt een stapeling.”
Rigide in de uitvoering, laat in de instructie/informatie
Het is niet altijd de regelgeving zelf die als lastig wordt ervaren. Maar vooral de rigiditeit van regels en controleprotocollen enerzijds en de late aankondiging/bekendmaking van verplichte werkwijzen anderzijds. Vaak lijken het ministerie en/of Aw gezocht te hebben naar volledig sluitende oplossingen die elke mogelijke kans op ‘ontsnappen’ door corporaties dichttimmeren. Maar tegelijkertijd kunnen zij veelal ook pas laat duidelijk maken hoe corporaties dan geacht worden die regels in de praktijk toe te passen.
Een voorbeeld: het waarderen op marktwaarde. Waarom kiest de wetgever er niet gewoon voor om 75% van de WOZ te hanteren, en alleen bij –grootschalige- verkoopverplichting een nadere taxatie te vereisen? In plaats daarvan wordt gekozen voor een ingewikkelde oplossing met het waarderingshandboek. Terwijl ook dat een kunstmatig bepaalde waarde is die nooit recht doet aan de actuele woningmarkt op een bepaald moment op een bepaalde plek. En dan is dat handboek ook nog eens niet beschikbaar op het moment dat corporaties hun begroting moeten opstellen.
Hulp van Aedes
Al met al geven veel respondenten aan dat ze hopen/verwachten dat Aedes in haar lobby heel gericht inzet op het verminderen van de lastendruk. Niet door de wet te bestrijden. Maar door het Ministerie en de Aw te helpen zoeken naar praktische oplossingen en toepassingen van regels en wetten. En zo invulling te geven aan de verplichtingen. En niet de kant op te gaan van juridisering en dichttimmering.
Dat klinkt logisch maar is in de praktijk natuurlijk lastig. Temeer ook omdat de signalen vanuit Aw en ministerie van BZK juist wél naar die kant neigen. Diverse respondenten zouden graag zien dat juist dit soort zaken, waar het strandt bij Ministerie en Aw, hoger op de politieke agenda komen. (NB Ook in de Strategische Agenda 2017 – 2019 van Aedes blijft vermindering van administratieve lastendruk en het voorkomen van onnodige -stapeling van- regels een belangrijke doelstelling.)
Afstemming genereren
Veel respondenten riepen Aedes op om (nog) nadrukkelijker te werken aan het genereren van nadere afstemming tussen Aw en WSW. Goed om te melden dat Aedes hieraan momenteel al hard werkt, samen met Aw en WSW. Daarbij kwam nog deze tip binnen: “Stem als Aw en WSW je risicoprofielen af en bepaal dan op basis daarvan welke corporaties een verhoogd risicoprofiel hebben. En doe dan alleen bij dié corporaties een uitvoerige uitvraag, en bij de andere corporaties met een verlaagd risico een minder uitvoerige.” Nadeel is natuurlijk dat dit voor de uitvrager lastig is, die moet twee soorten uitvragen doen. Ook vaak genoemd: schrap de verplichte visitatie. Die is naast alle activiteiten van het Aw overbodig geworden.
Gericht werken aan imagoverbetering
Corry Keulen: “In deze enquête komt veel frustratie terug over het gegeven dat de vele vaak goede lokale imago’s van corporaties zich niet laten optellen tot één landelijk positief imago van de hele sector. In communicatie, profilering én lobby zullen we steeds weer de lokale waardering en erkenning voor het voetlicht proberen te brengen. Hier voorziet het MKW bestuur met de respondenten een duidelijke samenwerking voor MKW Platform en Aedes.”
Integrale rapportage
De gehele rapportage is in de week van 12 december 2016 separaat aan leden van het MKW Platform toegestuurd.
*Definitie regeldruk
Vrij naar Wikipedia hebben wij regeldruk als volgt gedefinieerd: “De moeite en/of kosten voor woningcorporaties om overheidsregels na te leven en te voldoen aan alle eisen die overheid en, in hun kielzog, toezichthoudende instanties stellen. De regeldruk kan leiden tot meer administratieve lasten, aanpassen processen, externe kosten en/of het uitstellen van bestaande werkzaamheden.”
Omvang corporaties respondenten
De 121 ingevulde enquêtes laten zich als volgt vertalen naar omvang:
- Klasse 1: tot 2.500 VHE’s = 39%
- Klasse 2: 2.500 tot 5000 VHE’s = 25%
- Klasse 3: 5.000 tot 10.000 VHE’s = 20%
- Klasse 4: groter dan 10.000 VHE’s =16%