Nomadisch en (zelf-)kritisch op weg naar preventieve aanpak van overlast in de wijk

Onderstaand een kort verslag van de MKW Directeurendag van 11 april jl.

“Systemen, regelgeving, schaarste op de woningmarkt en mismatch zitten corporaties vaak dwars om maatwerk te kunnen leveren. Toch worden stappen gezet.” Yvonne Witter van Aedes trapt de middag af.

Zij het schetst het kader en begint met het benoemen van de feiten. De maatschappelijke trends. Langer zelfstandig thuis blijven wonen is het devies, met daarbij de constatering dat er meer en meer kwetsbare huurders in de wijk wonen. Dat er nieuwe vormen voor wonen nodig zijn waarbij behoefte aan veiligheid, ontmoeting en nabijheid van voorzieningen blijft. Er meer sprake is van diversiteit. Dat er minder mantelzorg beschikbaar is, er meer alleenstaanden zijn (2.9 miljoen in 2015 en 3,4 miljoen in 2030 (PBL) en meer mensen met dementie zijn (250.000 nu en in 500.000 in 2040 waarvan 70% thuis woont).

Burgerinitiatieven en uitdagingen

Maar de trend is ook: er zijn meer burgerinitiatieven. En er gebeurt al veel. Yvonne Witter illustreert dat aan de hand van een aantal Parels. Waaronder De Buurtcirkels (Rotterdam), De Steiger (Zwolle) en de Van Swinderenhof (Assen).

Dé uitdagingen op weg naar een inclusieve samenleving zijn: omzien naar elkaar en een community vormgeven. Zorgdragen voor meer keuze aan woonvormen. En de juiste mensen in de juiste woning laten wonen.

Op weg naar een integrale aanpak in Gemert-Bakel: het convenant verwarde personen

Ton Moors, manager wonen Goed Wonen Gemert, geeft een generieke toelichting op de eigen ervaringen op weg naar een integrale aanpak in Gemert-Bakel. Dit leidde tot een Convenant verwarde personen.

Het werkgebied van Goed Wonen Gemert bestaat uit één gemeente met zeven kernen. Beoogd werd om samen met gemeente en zorgorganisaties te komen tot een integrale aanpak van ernstige woonoverlast. De eerste vraag die daarbij rees was: op welke doelgroep richt je je? Welke partijen moeten daarbij betrokken zijn? En ga je preventief handelen of kom je pas in actie als er al een probleem is?

Woorden en daden

Organiseer leercirkels; geef ruimte en back-up aan je medewerkers én toon authentiek voorbeeldgedrag. Dat alles maakt dat intenties en woorden overgaan in handelen en daden. Op weg naar het sluiten van een convenant bleek duidelijk dat werken vanuit een gedeelde en getoetste visie en doel essentieel is. Evenals werken vanuit heldere, gedeelde en overeengekomen rollen in de samenwerking. Zonder dat voorwerk is het vaststellen van en handelen vanuit helder mandaat niet mogelijk.

Nomadisch ontwikkelen; Oases en struikrovers

De weg naar wat uiteindelijk een convenant verwarde personen wordt, wordt in Gemert met behulp van het zogeheten Nomadisch ontwikkelen bewandeld. Hierbij komen de deelnemende partijen onderweg diverse ‘oases en struikrovers’ tegen.
Oases zijn zaken als: Gedeelde visie en ambitie (versterken preventie); Goede onderlinge verhoudingen; Betrokken en deskundige professionals; Externe en deskundige procesbegeleiding; Beschikbaarheid van invuloefeningen; en de AVG. En onder struikrovers wordt verstaan: Verschil in oriëntatie (systeemwereld versus leefwereld); Verschil in ervaren mandaat; Handelingsverlegenheid; Verschil in visie op samenwerken; Financiële paragraaf; en opnieuw ook de AVG.

Kansen, oplossingen, spiegels

Woningcorporaties weten heel goed hoe een bijdrage te leveren aan leefbare buurten. Tijdens de Directeurendag wordt een (zelf)kritisch gesprek tussen gastspreker Jeroen Frissen en de aanwezigen gevoerd over waarom bestuurders dat soms toch niet doen.

Jeroen Frissen is adviseur Strategie & Beleid Volkshuisvesting. Hij werkte mee aan het in opdracht van Aedes door Rigo uitgevoerde onderzoek Veerkracht in corporatiebezit – kwetsbare bewoners en leefbaarheid naar kansen voor wetsbare wijken. Dit onderzoek werd door Frissen belicht vanuit de gedragskant bij het vinden van oplossingen.

Ingesleten logica doorbreken door een (zelf-)kritische houding

Zijn observatie vanuit zijn tijd bij Ymere en Vestia, maar ook bij het onderzoek, is dat “corporaties best weten wat ze moeten doen om van de 10% wijken waar het nu niet goed gaat ook een succes te maken.” Maar dat de ingesleten logica (bijvoorbeeld het economisch denken) of de strak georganiseerde processen (bijvoorbeeld bij woonruimteverdeling) corporaties in de weg staan. “Binnen deze ruimte kunnen we echter nog veel goede keuzes maken, maar we maken nog vaak andere, wellicht foute, keuzes ingegeven door cultuur, gewoonten en angsten.”

Dáárover het gesprek aangaan, met elkaar en in eigen huis, dat biedt kansen voor oplossingen. En dit geeft deze Directeurendag ook veel inspiratie voor ondernemingsplannen en prestatie afspraken.