“Wat is het toch leuk om samen met leden en bestuur op een dergelijke manier thema’s te bespreken! Daar krijgen we energie van.” Aldus Corry Keulen, voorzitter.
Het MKW bestuur kijkt met een voldaan gevoel terug op de voorjaars Directeurendag van 12 april jl. Met als thema Op weg naar CO2 neutraal woningbezit. Onderstaand een kort verslag.
Macro.
12.000 wijken in 2030
De eerste spreker is Diederik Samsom. Momenteel werkzaam als voorzitter van de zogeheten tafel ‘bebouwde omgeving’ binnen het Klimaat- en Energieakkoord. Of zoals hij het zelf noemt: de “van het gas los-tafel”.
Samsom houdt een inspirerend pleidooi ten behoeve van de duurzaamheidsopgave van woningcorporaties. Hij ziet woningcorporaties als de belangrijkste aanjagers van de transitie in de bebouwde omgeving. Hij schetst daartoe een mogelijk duurzame toekomst voor de Vogelenbuurt: een fictieve wijk in Nederland in 2030. “Vuil verbranden? Deze jullie dat vroeger? Wat vies!”
Een verhaal dat uiteindelijk bewaarheid moet worden in de 12.000 wijken die Nederland rijk is.
Geest is gewillig, het vlees is zwak
Samsom: “De techniek gaat superhard. Nu wij, de mens, nog. En daar stagneert de route naar Parijs. De geest is gewillig, het vlees is zwak. Om de doelstellingen van 2050 te kunnen bereiken, moet het tempo drastisch omhoog. En om dat te bereiken moeten gemeenten samen met corporaties en andere partijen besluiten gaan nemen. Per wijk, per postcode!”
De aanwezige leden gaven aan dat het bewustzijn van de noodzaak tot investeren in duurzaamheid én de wil er absoluut is. Maar ook dat er vragen zijn over de verdeling van de kosten van deze enorme operatie.
Samsom: “Daarom koppelen we aan de “van het gas los-tafel” ook de inspanningen van jullie als woningcorporaties aan die van gemeenten. Geven en nemen. Laat zien dat je je rol als startmotor serieus neemt en dan zullen andere partijen ook meer faciliteren.”
Ook worden er opmerkingen gemaakt over de strategische doelstellingen. Naast het financiële rendement zijn ook andere rendementen van groot belang. Het rentmeesterschap over duurzaamheid als het ware. Waarbij het zou moeten kunnen dat je niet per project of complex een business case opstelt, maar over je totale bezit.
Meso.
Samenbrengen van strategie en praktijk, van huurder en techniek
Voor een tweede bijdrage is te gast Oscar Haffmans van Fooq. Ondernemer in het projectmanagement en ontwikkelen van maatschappelijk vastgoed.
Haffmans slaat een korte en krachtige brug tussen de bijdragen van Samsom en die van Borstlap.
Evident is dat er een energietransitie nodig is in de woningcorporatie sector. Om redenen ons allen bekend:
• Het meer wooncomfort kunnen bieden aan onze huurders, terwijl de energie rekening beheersbaar blijft.
• Solidair zijn met Groningen.
• En bewustwording, bijvoorbeeld door de Routekaart op weg naar CO2 neutraal.
Kan het? Moet het?
Het is geen revolutie maar een evolutie, waarbij de huurder ervan overtuigd moet worden dat enige gedragsaanpassing noodzakelijk is.
Haffmans: “Kunnen alle woningen – technisch – energieneutraal worden gemaakt? Ja. Moeten we dat willen? Nee! Want naast de klimaatverandering hebben we ook in toenemende mate te maken met bijvoorbeeld vergrijzing. Woningen moeten niet alleen CO2 neutraal maar ook geschikt voor zorg worden gemaakt. En dat vraagt om keuzes. Keuzes tussen renovatie of sloop en nieuwbouw. Ieder dient dat in zijn / haar eigen organisatie planmatig aan te pakken.”
Micro.
Nuchter werken en leren door te doen.
MKW-collega Esther Borstlap van Woonborg in Vries gaat in op de doelen van Woonborg. In 2020 moet het hele woningbezit van Woonborg gemiddeld label B hebben en in 2040 moet het bezit energieneutraal zijn. Daarom investeert Woonborg in isolatie, duurzaam energie opwekken en Nul op de Meter-woningen.
Zij vertelt over de passie voor duurzaamheidstechniek bij haar corporatie en diens medewerkers. Jan en Jan, de collega’s van Woonborg staan centraal in haar verhaal. Als illustratief voor het hele bedrijf: gedreven, ondernemend en met passie voor duurzaamheid(stechniek). Woonborg biedt haar medewerkers de gelegenheid én rugdekking om te doen en te leren.
Diezelfde passie voor duurzaamheid is in toenemende mate te vinden bij de huurders. Met dank aan de pilots voor NOM bij renovatie en NOM bij nieuwbouw die Woonborg vanaf 2014 stoutmoedig organiseert.
Lessen geleerd
Borstlap: “Wat wij geleerd hebben is dat fouten maken soms de snelste route is naar succes. En dat huurders elkaar moeten vertellen wat de ervaringen zijn. Ook de slechte momenten, want dat is de realiteit. Renovatie is geen prettig proces. Maar de route naar verduurzaming valt voor de huurder uiteindelijk weg tegen het resultaat: aanzienlijk meer wooncomfort en een fors lagere energierekening.”
Over de kosten. Verduurzaming is en blijft duur, maar wordt wel minder kostbaar als de ervaring toeneemt. Borstlap: “NOM wordt in ieder geval niet rendabeler bij meer volume. En gemiddeld label B beperkt het verlies.”
naderhand over het onderwerp terugdenkend vind ik dat veel te hard van stapel gelopen wordt. Diederik Samson drukt zijn hobby, in opdracht van de regering, er eenzijdig door en alle makke schapen lopen er blatend achteraan. Zonder enige reflectie over de impact van de overhaast doorgedrukte ‘transitie’ en de kosten daarvan. Woonborg is daarvan een sprekend voorbeeld met goudomrande pilots, die ik niet zou willen of kunnen verantwoorden. De uitrol van de ‘transitie’ gaat veel te snel. Hier past meer reflectie over de mogelijkheden en onmogelijkheden en zeker ook de kosten die buitenproportioneel uitvallen, zeker bij bestaande bouw, terwijl het resultaat betrekkelijk blijft (met label B kom je niet in de hemel). De bespiegelingen van Samson over een imaginaire straat horen in het program van een politieke partij thuis, die per definitie te hoog mikt om een bepaald doel te bereiken. Nu echter wordt iedereen op sleeptouw genomen, koste wat kost.